نقش مس در بدن حیوانات و پرندگان
ماده معدنی مس : یکی از مهمترین املاح معدنی که گوسفند به آن نیاز دارد مس است. گوسفند باید به طور روزانه حداقل 5 میلی گرم مس دریافت کند. به همین دلیل برهها باید روزانه 1-5 میلی گرم و گوسفندان بالغ 5-9 میلی گرم مس در خوراک غذایی شان در نظر گرفته شود.
وجود مس در بدن گوسفند موجب ایجاد جعد و پیچش در پشم می شود و کمبود آن موجب صاف شدن پشم و از بین رفتن جعد آن ها می شود. از طرفی وجود مس برای کمک به بخش های اعصاب و استخوان گوسفند بسیار کمک می کند و در صورت کمبود مس در بدن، ممکن است گوسفند دچار تورم مفصل، شکستگی استخوان و یا لنگش شود.
یکی از بیماریهایی که به دلیل کمبود مس در بدن دام ممکن است ایجاد شود بیماری آتاکسی یا عدم تعادل است. یکی دیگر از عوارض کمبود مس در بدن گوسفند ابتلا به بیماری آسفالومالاسی است.
بیماری آسفالومالاسی نوعی بیماری مغزی محسوب می شود و گوسفند در صورت ابتلا به آن دچار نا هماهنگی در راه رفتن شده که ناشی از آسیب رسیدن به دستگاه عصبی و عضلات است. برههایی که در مراتع چرا میکنند بیشتر در خطر کمبود مس و ابتلا به این بیماری هستند. برای پیشگیری از این بیماری می توان به خوراک دام مقداری مس اضافه کرد.
از دیگر عوارض کمبود مس در دام، کاهش تعداد گلبول های قرمز و در نتیجه کمخونی است.
نازک و شکننده شدن استخوان ها در برههای تازه متولد شده می تواند ناشی از کمبود مس در دوره آبستنی میشها باشد. برای پیشگیری از بروز این بیماری در برهها، باید در دوره آبستنی به میشها سولفات مس خورانید
- کمبود مس یا بصورت اولیه است یا ثانویه
کمبود مس بصورت اولیه زمانی اتفاق میافتد که میزان مس جیره کم باشد و کمبود مس ثانویه، زمانی اتفاق می افتد که جذب و مصرف مس توسط بافتها دچار اختلال شود. اختلال در جذب مس می تواند به علت افزایش مولیبدن، روی، آهن، سرب و کربنات کلسیم در جیره اتفاق میافتد. گاوها نسبت به گوسفندان به کمبود مس حساسترند
- کمبود مس علائم:
فرم اولیه در گاو ← با عث عدم رشد، کاهش تولید شیر و کمخونی می شود. (Dusty Red) رنگ گاوهای قرمز و سیاه به خاکستر (رنگی شبیه فلز زنگ زده ) تبدیل میشود. در گوسالهها کندی رشد، اسهال مزمن، شکستگی دیده میشود. (Scapula) استخواﻧﻬا در گاوهای بالغ ریزش مو و خارش، بزرگ شدن که باعث میشود Flexor Tendon انقباض ،Stiffness مفاصل حیوان روی انگشتانش بایستد. البته ایستادن روی انگشتان بیشتر در گوسالهها دیده میشود.
علائم کمخونی فقط در فرم اولیه بیماری دیده میشود.
فرم ثانویه در گاو ← همه علائم فوق را بجز کم خونی دارد.
علائم در گوسفند ← غیرطبیعی شدن پشم و شکننده بودن آن و تبدیل پشم به تار مو، تبدیل پشم های سیاه به خاکستری و سفید، اسهال، کم خونی، استئوپروز (که باعث افزایش استعداد استخواﻧﻬا به شکستن می شود بخصوص است آه (Sway Back) در برهها) و تلو تلو خوردن به عقب مهمترین تظاهر کمبود مس در برهها نیز محسوب می شود از جمله مهمترین علائم میباشند.
- مس بطور عمده در كبد، مغز، كليه ها، قلب و در بخشهاي رنگي چشم و موها و پشم وجود دارد. مس يكي از عناصر ضروري بافتهای خون از نظر رشد سلولهاي خون يا ترمبوسيتها است بعلاوه نگهداری سلولهای فوق با مقدار كافی مس در بدن هم بستگی دارد و در اثر كمبود مس ممكن است اختلالاتی در ادامه فعاليت ترمبوسيستها از نظر مكانيسم انعقاد خون رخ دهد
- عناصر معدنی کم مصرف )مس، روی، منگنز، آهن و سلنیوم( به عنوان یکی از مهمترین عوامل فعال کننده آنزیم های سیستم ایمنی، تولید مثل، واکنش های متابولیسم انرژی، سنتز هورمونها و ... ایفای نقش میکنند.
نقش مس در طیور :
مس نقش مهمی در انجام وظایف تعدادی از آنزیمها در پرندگان ایفا می کند. مس بطور آشکار با متابولیسم آهن به عنوان بخشی از سروپلاسمین ارتباط دارد. سروپلاسمین آنزیمی است که نقش مهمی در اکسیداسیون آهن فرو به فریک، کنترل حرکت آهن از کورتیکولواندوتلیوم به کبد و سپس پلاسما، و تشکیل سلول های قرمز خون بازی می کند. کمبود مس می تواند موجب میکروسیتیک، کمخونی هیپوکرومیک شود. آنزیم مهم دیگر وابسته به مس، لیسيل اکسیداز است که یک آنزیم مهم در تشکیل الاستین و کلاژن در پرندگان می باشد. کمبود مس می تواند به علت سنتز نامناسب کلاژن موجب ناهنجاری استخوان شود. دیسکندروپلازیای درشت نی یک مثال از اختلالات پا در طیور است که میتواند توسط کمبود مس ایجاد گردد. ضعف در تشکیل کلاژن و یا الاستین می تواند منجر به ضایعات رگهای قلب و گسستگی آئورت شود. همچنین مس در توسعه پر درآوری به همان اندازه رنگ پر از طریق نقش در تشکیل باند دی سولفید، اهمیت دارد.
- مس و ايمنی بدن :
در طی فاز حاد سيستم ايمنی، سلولهای كبد توليد و ترشح پروتئين فاز حاد را عهده دارند كه باعث افزايش مقاومت جوجه عليه آلودگی های عفونی می گردد. سروپلاسمين يكی از پروتئينهای مهم از اين گروه می باشد كه به عنصر مس به عنوان كوفاكتور نياز دارد. سروپلاسمين از طريق از بين بردن راديكالهای آزاد توليد شده در فاگوسيتوز باعث حفاظت پرنده می شود. بنابراين در شرايط ابتلا به آلودگیهای عفونی احتياجات مس افزايش میيابد. سوپر اكسيد دسموتاز وابسته به مس و روی واقع در سيتوزول باعث غير فعال شدن راديكالهای آزاد می شود. به طور كلی نياز به مس در هنگام بروز عفونتها نسبت به حالت معمولی افزايش می يابد. معمولا به منظور افزايش ايمنی و سلامتی جوجهها افزودنی سطوح 250-125 ميلی گرم مس را توصيه میكنند. فرم كلريد مس در مقايسه با سولفات مس نقش موثرتری را برای افزايش سلامتی روده بر عهده دارد و به عنوان يک ماده ميكروبكش بر عليه آلودگیهای ای كولای و سالمونلا تجويز می شود. فراهم كردن مس به فرم كلاته همراه با اسيدهای آمينه تاثيرات مثبتی را در بر دارد.
فرم ثبت نظرات شما